İzmir’in Aliağa ilçesinde, nar hasadı ile birlikte elde edilen organik nar ekşisi yapımına başlanırken, kadınların bin bir emekle ürettiği nar ekşisinin sofralara uzanan yolculuğu, zahmetli ve yorucu bir süreci beraberinde getiriyor.
Tarihi, turistik, kültürel ve doğal zenginlikleri; gastronomi kültürü, yüksek tarım ve hayvancılık potansiyelinin yüksek olduğu Aliağa’da, narların hasadı başladı. İlçede hasatla birlikte üreticilerin nar ekşisi mesaisi de yoğunlaştı. Ev kadınları, hem sofralara lezzet katmak hem de aile bütçesine destek için her yıl kış öncesi yaptığı nar ekşisinin üretimine ağırlık verdi. Sofralara uzanan zahmetli yolculuk
Çıtak Mahallesi kadınlarının bin bir emekle ürettiği nar ekşisinin sofralara uzanan yolculuğu, birçok zahmetli süreci içeriyor. Yemek ve salatalara lezzet katmak için sofraların vazgeçilmez aroması haline gelen nar ekşisi, geleneksel yöntemlerle hazırlanıyor ve büyük ilgi görüyor. Bölgede ekim ayında olgunlaşmaya başlayan narlar, önce bahçelerden toplanıyor. Dalından tek tek topladıkları narları ikiye bölen kadınlar, daha sonra sopalarla vurarak nar tanelerini kabuğundan ayıklıyor. Çuvalların içerisine konulan nar tanelerinin, daha sonra suyu çıkartılıyor. Ezerek çıkarılan nar suyu, koyulaşana kadar kazanlarda odun ateşinde kaynatılıyor. Yaklaşık 10-15 kilogram nardan 1 kilogram elde edilebilen nar ekşisi, soğutularak plastik damacanalara konuyor. Ekşi narların suyu sıkıldıktan sonra kaynatılması ile elde edilen nar ekşisi, üreticinin yüzünü güldürürken, tüketicinin de ağzını tatlandırıyor. "Coğrafi işaret almak istiyoruz"
Nar sezonunun başladığını belirten Çıtak Mahalle Muhtarı Üstün Güleç, “Mahalle içerisinde nar hasadı ile birlikte nar ekşilerini kaynatmaya başladık. Nar ekşisini 100 yıldan fazladır imece usulü ile yapıyoruz. Nar ekşimizin marka tescili ile birlikte bu konuda coğrafi işaret almak istiyoruz. Nar ekşilerimizi şişeleyerek bölgeye ve ülke geneline göndermek ve tanıtımını yapmak istiyoruz; çünkü bizim nar ekşimiz tamamen doğal, 2 sene, 3 sene dayanabilen, bozulmayan bir üründür. Bu sayede köylülerimiz küçük da olsa ev ekonomisine bir katkı sağlıyor” dedi. Mahallede 1870’lerden beri nar ekşisi üretiliyor
Çıtak Mahallesi’nde yapılan nar ekşisi üretiminin 1870’lere dayandığını vurgulayan Aliağa Tarım ve Orman İlçe Müdürü Mazlum Selim Aksakal da, “Bilindiği üzere Orta Asya ve Anadolu narın anavatanı olarak kabul ediliyor. Akdeniz, Ege ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde üretimi yapılıyor. Nar, su tropik ve tropik bir bitki ağacıdır. Son zamanlarda yapılan araştırmalara göre narın antioksidan özelliğinin yanı sıra C vitamini özelliğiyle de ön plana çıkıyor. Çıtak Mahallesi’nde 1870’lerden beri nar ekşisi üretimi geleneksel yöntemlerle, imece usulü ile yapılıyor. Kadınlar, topladıkları narları bir araya getirip imece halinde önce nar tanelerini çıkartıp sonra presle uygulamayla suyunu çıkarıyorlar. Sonrasında ise kazanlarda 24 saat kaynatılarak nar ekşisi haline getiriliyor. Nar; talebi olan, Çıtak Mahallesi’ne özgü bir ürün. Çok talep olmakta, talepten dolayı üreticilerimizin elinde çok da nar kalmıyor. Bu sezonun, narın üreticilerimize bereketli olmasını diliyorum" şeklinde konuştu.
Ege Bölgesinde organik narı ve nar ekşisiyle ünlenen Çıtak Mahallesi’ni ziyaret eden Aliağa Kaymakamı Zekeriya Güney ise bölgede nar ağacı dikim alanlarını genişletmeyi düşündüklerini söyledi.
Güney yaptığı açıklamada şunları söyledi:
"Çıtak Mahallemizde yetişen nar ağaçlarından elde edilen nar ürünleriyle, geleneksel usulde nar ekşisi yapılıyor. Şenlik havasında yapılan nar ekşisi yapım süreci imece usulüyle gerçekleştiriliyor. Çıtak Mahallemizde üretilen nar ekşisine patent almayı düşünüyoruz. Ekonomik olarak da daha fazla gelir sağlamasını bekliyoruz. Burada tamamen doğal ortamda katkı maddesi katılmadan yapılan nar ekşileri var. Tüm çiftçilerimize, üreticilerimize, köylü vatandaşlarımıza bereketli bol kazançlar diliyorum."