Yılın başında asgari ücretlilerin aldığı net ücretin bin TL’den bin 300 TL’ye çıkmasıyla yaşanan gelir artışı tüketici kredilerine gitti. Merkez Bankası’nın çalışmasına göre, asgari ücretlinin gelir artışı düşük gelir grubunun kullandığı tüketici kredilerinde aylık yüzde 10 ila yüzde 15 artışa yol açtı. Çalışmada artış “sınırlı ama anlamlı” olarak değerlendirilirken, bu artışın özellikle ihtiyaç kredilerinden kaynaklandığı vurgulandı.
ÇALIŞANLARIN ÜÇTE BİRİ ASGARİ ÜCRET VE ALTI GELİRE SAHİP
Bu artışın sınırlı olmasının nedeninin kredilerle ilgili alınan makro-ihtiyati tedbirler olduğu belirtildi. Hatırlanacağı üzere, seçim vaatleri arasında yer alan asgari ücretin bin 300 TL’ye çıkması 1 Ocak 2016 itibarıyla yürürlüğe girmişti. Türkiye’de çalışan nüfusun yaklaşık üçte birinin asgari ücret ve altında gelire sahip olması nedeniyle Merkez Bankası zammı düşük gelirliler için “pozitif gelir şoku” olarak tanımladı.
Keza, 2005-2015 döneminde brüt reel asgari ücrette yıllık ortalama artış yüzde 1 iken, 2016 yılı başındaki artış oranı yüzde 22 oldu. Merkez Bankası, çalışmada diğer konjonktürel ve iktisadi faktörlerin elimine edilmesi adına Kasım 2015-Şubat 2016 tarihlerini baz alan 4 aylık bir gözlem penceresi oluşturdu ve aylık kredi akımlarını gelir gruplarına göre ayrıştırdı ve aylık bazda yüzde 10 ila 15’lik artış sonucuna ulaştı.
Türkiye’de 8.5 milyon civarında asgari ücretli çalışan olduğu belirtiliyor. Bu 8.5 milyon kişinin gelirinde gerçekleyen 300 TL’lik artış toplamda yaklaşık 2.5 milyar TL seviyesinde bir artışa denk geliyor.
TAŞIT KREDİSİ DE ARTTI, EN ÇOK KULLANILAN VADE 0-12 AY OLDU
Asgari ücretteki artış kendisini sadece ihtiyaç kredilerinde göstermedi, Merkez Bankası çalışmalarına göre taşıt kredilerinde de “anlamlı bir artış” gözlendi. Buna karşın konut kredilerinde ise herhangi bir değişim raporlanmadı. Tüketici kredilerinin yanı sıra, asgari ücretlinin aldığı zammın bireysel kredi kartı kullanımı ve kredili mevduat hesabı üzerindeki etkileri de incelendi Buna göre, kredili mevduat hesabı bakiyesinde “belirgin” bir yükselme göze çarptı.
Çalışmada “Kredilendirilen kredi kartı harcamaları tarafında herhangi bir artış gözlenmemiştir. Ancak yapılan hesaplamanın kısa vadeli değişimleri ölçmeyi amaçladığı ve kredilendirilen kredi kartı harcaması tutarının görece orta/uzun vadede tepki verme eğiliminde olabileceği göz ardı edilmemelidir” ifadeleri yer aldı.
Vade bazında yapılan inceleme sonucunda, etkinin kısa vadeli, yani 0-12 ay vadeyle alınan tüketici kredilerinde uzun vadelilere, yani 24 ay ve üstü vadeyle alınan kredilere göre daha büyük olduğu dikkat çekti.
TÜKETİCİ KREDİLERİ AYLIK 315 MİLYAR TL'YE ÇIKTI
Tüketici kredilerinde ilerleyen aylardaki seyir de, benzer bir artışın işaretlerini taşıyor. Tüketici kredileri 2015 yılının son 6 ayında 206 milyar TL seviyesindeyken, 2016 yılının ilk 6 ayında 315 milyar TL’ye yükseldi.