Önümüzdeki hafta birçok çalışan bayram iznine ayrılacak. Bu hafta yapılan idari izin açıklamasıyla kurban bayramı tatili devlet memurları için 9 güne çıkartılırken özel sektör çalışanları için bu durum farklı. Bazı iş kolları ve işyerlerinde işin devamlılığı açısından çalışanların bayram süresince de çalışması gerekmektedir. Peki bayramda çalışanların maaşları nasıl ödenir? Bayramda çalışanlar fazla mesai alır mı sorularına yanıt arayalım.
4857 Sayılı İş Kanununa göre bayramda çalışan sigortalıların çalıştıkları her gün için bir yevmiye tutarında ilave ücret almaları gerekmektedir. Diğer bir ifadeyle bayramdaki bir günlük çalışmasının karşılığı olarak kendisine iki günlük ücret ödenmesi gerekmektedir. Zamlı bu ücret arife günü öğleden sonra yapılan çalışmayı da kapsamaktadır.
Durumu bir örnekle anlatalım. Saatlik ücreti 5 TL olan Mehmet Bey bayramın 27’nci ve 3’üncü günü toplam 12 saat çalışmıştır. Normal günlerde 60 TL alması gereken Mehmet Bey bayramdaki bu 12 saatlik çalışması karşılığı 120 TL alacaktır.
Aylık ücret üzerinden örneklendirmek gerekirse, bayramın 2 günü tatil yapmayarak çalışan bir işçiye, aylık 2 bin 400 TL brüt ücret ödendiği varsayalım. İşçinin tatil yapmayarak çalışması halinde, günlük ücretinin (2.400/30) 80 TL olması nedeniyle, bayramın birinci günü için 80 TL ve 2’nci günü için 80 TL olmak üzere iki genel tatil günü için toplam 160 TL ek ödeme yapılması gerekmektedir. Aynı şekilde arife günü öğleden sonra çalıştığı saat ücretinin de 2 katı olarak ödenmesi gerekmektedir.
FAZLA MESAİ YAPANLAR
Bilindiği üzere 4857 sayılı İş Kanununa göre günlük çalışma süresi 7.5 saat haftalık çalışma süresi ise 45 saattir. 45 saatin üzerindeki çalışmalar ise fazla mesaili çalışma olarak nitelendirilir. Bayramda çalışanların fazla mesai yapmaları halinde ücretlerinin bayramın zamlı ücreti ile birlikte yüzde 150 zamlı olarak ödenmesi gerekir. En çok sorulan sorulardan biridir. İşveren işçisine “Kurban Bayramı süresince çalış bayram sonrası sana 4 gün izin kullandırayım” diyor. İşverenin bu talebi ve kullandıracağı izin mevzuata uygun değil. Bayramda çalışana ücretinin zamlı olarak ödenmesi gerekmektedir. Bayramdaki çalışmanın karşılığı izin olarak verilemez. Ücret ödenmesi gerekir.
Konuyla ilgili 4857 Sayılı İş Kanunu’nda “Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir” hükmü yer almaktadır. Bu hükümden de anlaşılacağı üzere sigortalılar sözleşmelerinde aksi bir hüküm yoksa bayramda çalışmak zorunda değildirler. Çocuk ve genç işçiler bayramda çalıştırılamazlar.
POKEMON’LU İŞE İADE DAVALARI YOLDA
Patronundan işçisine, sanatçısından siyasetçisine hatta futbolcusuna kadar dünyada herkes Pokemon Go aşığı olmuş durumda. Bu yazıyı yazmama vesile olan soruyu aynen iletiyorum. “Merhaba, bir yemek şirketinde çalışıyorum. Üç arkadaş ofiste Pokemon Go oynarken sözlü tartışmaya girdik! Bu arada içeriye giren işverenimiz hepimizi işten çıkardı. Şimdi işe iade davası açsak kazanır mıyız?” İşyerinde uyulması gereken kurallara ilişkin işveren ile işçi arasında imzalanan dökümanlarda yer alan talimatlar ve prosedürler sözleşmenin eki olarak kabul edilmişse, işçiler bu kurallara uymak zorunda. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, işyerinde sürekli internet kullanan ve asli görevini zafiyete uğratan güvenlik görevlisini işten çıkaran işvereni haklı buldu ve yerel mahkemenin verdiği işe iade kararını bozdu. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi internette sanal bahis oynayan beyaz yakalı çalışanın, işini özenle yapmasına engel olduğuna kanaat getirdi ve personelin açtığı davanın iptaline karar verdi.Yargıtay’ın kararları net ve ancak bu oyun ülkemizde yaygınlaşınca işten çıkarımlar ve iade davaları başlayacaktır.