New York
Guterres, Rusya-Ukrayna savaşı birinci yılına yaklaşırken düzenlenen BM Genel Kurulu Özel Acil Ukrayna Oturumu'nda konuştu.
Uluslararası hukuk ve BM Şartı'nı ihlal eden saldırının Ukrayna ötesinde de etkileri olduğuna işaret eden Guterres, "İlk günden de söylediğim gibi, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı çok taraflı sistemimizin temel taşlarını ve değerlerini sınıyor." diye konuştu.
BM Şartı'na göre tüm üyelerin bir başka devletin toprak bütünlüğüne ya da siyasal bağımsızlığına karşı kuvvet kullanma tehdidine ya da kuvvet kullanılmasına başvurmaktan kaçınması gerektiğini anımsatan Guterres, BM'nin tutumunun çok net olduğunu, tanınmış sınırları içerisinde Ukrayna'nın egemenliği, bağımsızlığı, birliği ve toprak bütünlüğüne bağlı olduklarını ifade etti.
Tahıl koridoru için imzalar atıldıTürkiye tahıl koridoru anlaşmasında uygulamanın da kalbi oluyorKaradeniz Tahıl Girişimi
Guterres, Ukrayna halkının yaklaşık yüzde 40'ının insani yardıma muhtaç olduğunu ve temel altyapıların hedef alındığını kaydetti.
BM'nin yardım sağlamak için birçok farklı girişimi bulunduğunu ve geçen hafta Ukrayna için 5,6 milyar dolarlık bir yardım çağrısı başlattığını anımsatan Guterres, üye ülkelerden "tam destek" istedi.
Guterres, "Karadeniz Tahıl Girişimi, Türkiye ve BM'nin desteğiyle Ukrayna ve Rusya'nın küresel gıda güvenliğini ilerletme olasılığını ortaya koydu. Bazı zorluklara rağmen, Ukrayna'dan yapılan tahıl ve diğer gıda sevkiyatı değişim yaratıyor." değerlendirmesinde bulundu.
Rus gıda ve gübre ürünlerinin küresel pazara ihracatını kolaylaştırmak adına BM ile Rusya arasında imzalanan mutabakat zaptının uygulanması için de engelleri kaldırmaya çalıştıklarını aktaran Guterres, bu girişimlerin küresel gıda güvensizliğiyle mücadele için önemli olduğunun altını çizerek, "Milyonlarca insana yarar sağlayan bu tarz girişimleri desteklemeye devam edeceğiz." dedi.
Guterres, taraflar arasındaki derin güvensizliğe rağmen esir takası gibi konularda da ilerleme sağlandığını, bu çabaların genişletilmesi gerektiğini ifade etti.
Artan askeri hareketliliğin özellikle nükleer tesislerin bulunduğu bölgelerde büyük tehdit oluşturduğunu vurgulayan Guterres, Ukrayna'daki tüm nükleer santrallerin güvenliğinin sağlanması gerektiğinin altını çizdi.
Guterres, savaşın aynı zamanda bölgesel istikrarsız ve küresel gerginliği tetiklediğini, önemli sorunlara kaynak aktarımını zorlaştırdığını belirterek, nükleer silah kullanımına ilişkin üstü kapalı tehditlerin de kabul edilemez olduğunu kaydetti.
Uçurumdan dönme vakti geldiğine işaret eden Guterres, "Savaş çözüm değil, savaş sorunun ta kendisi. Ukrayna halkı büyük acı çekiyor. Ukraynalılar, Ruslar ve herkesin barışa ihtiyacı var. Barışa halihazırda ulaşmak zor görünse de kalıcı barışın BM Şartı ve uluslararası hukuka dayandırılması gerekiyor. Çatışma devam ettiği müddetçe bunu başarmamız zorlaşacak. Kaybedecek zamanımız yok." uyarısında bulundu.
Karar tasarısı oylanacak
Rusya-Ukrayna Savaşı birinci yılını doldururken, BM de hafta boyunca hem Genel Kurul hem de Güvenlik Konseyi çerçevesinde bölgedeki son güvenlik durumunu ele alacak.
Bugün düzenlenen Genel Kurulda Türkiye de dahil 70'ten fazla ülke temsilcisi konuşma yapacak. Yarın da sürecek olan oturumda bağlayıcılığı olmayan ancak birçok ülke tarafından desteklenmesi öngörülen bir karar tasarısı oylamaya sunulacak.
Karar tasarısında üye ülkelere Ukrayna'da kalıcı, kapsamlı ve adil bir barışı desteklemeleri talep edilirken, Rusya'dan da Ukrayna topraklarından tüm askeri güçlerini çekme çağrısı yapılacak.