Mart ayı vergi ayı. Bundan iki hafta önceki yazımızda her yıl 1-25 Mart arasında beyanname verme zorunluluğu olan kira geliri ile ilgili önemli noktalara değinmiştik. Bir yandan kira vergisinin geniş bir muhatap kitlesinin olması diğer yandan bu yıl kira geliri elde edenlerin yanı sıra ücret ve faiz, kâr payı, hisse senedi gibi menkul sermaye iradı geliri elde edenler ‘hazır beyanname’ verme şansına kavuştuğu için konuyu etraflıca incelemek şart oldu. Ancak önce kira gelirlerini beyan edecekler ile ilgili püf noktalara değinelim. Önceki yazımızda da belirttiğimiz gibi 2015’te 3.600 liradan (aylık 300 lira) fazla kira geliri elde edenler kira beyannamesi vermek zorunda. Bunu Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesinde bulunan hazır beyanname ile kolayca verebilirsiniz. İlk nokta eğer 3.600 liralık geliriniz yoksa beyanname vermek zorunda değilsiniz. Bu sınır işyerleri için 29 bin lira. Kira gelirinizin tümünü beyan edip vergisini ödemiyorsunuz. Evlerde 3.600 lira düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden de ya yüzde 25 götürü gider indirimi yapıyor ya da eğer gerçek gideriniz fazla ise gerçek gider yöntemini seçip giderlerinizi düşüyorsunuz.Şunu da söyleyelim, kira gelirinin yanında ticari, zirai veya mesleki kazancını beyan etmek zorunda olanlar, istisna uygulamasından yararlanamıyor. Ayrıca, istisna haddinin üzerinde hasılat elde edenlerden, beyanı gerekip gerekmediğine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarları toplamı 106 bini aşıyorsa bu istisnadan yararlanamazsınız. Yani gelirden 3 bin 600 lirayı baştan düşemezsiniz.
KREDİYLE EV ALAN VERGİ ÖDEMESİN
Eğer gerçek gider yöntemini seçerseniz yaklaşık 11 maddelik bir gider indirimine gidebilir ve belki de hiç vergi ödemeyebilirsiniz. Öncelikle eğer evi yeni hele de kredi ile aldıysanız kesinlikle gerçek yöntemi seçin. Çünkü kiraya verdiğiniz ev için harcadığınız borçların faiz giderlerini ve her şeyden önemlisi konutun satın alındığı yıldan itibaren 5 yıl süre ile satın alma bedelinin % 5’ini gider olarak yazabiliyorsunuz. Örneğin 300 bin liraya aldığınız evi aylık bin 500 liraya kiraya vermişseniz buradan elde ettiğiniz 18 bin liralık kira gelirinin (İstisna düşünce 14 bin 400 TL) tamamını satın alma bedelini yüzde 5’i siler. Hiç vergi ödemezsiniz. Bir not düşelim satın alma bedelinin % 5’i tutarındaki bu indirim, sadece ilgili eve, işyerine ait hasılata uygulanacak.Diğer yandan özellikle 2014’te kimi yerlerde yüzde 300-400’leri bulan emlak vergisine esas alınan arsa metrekare birim değerleri nedeniyle birçok kişinin ödediği emlak vergisi 2-3 kat arttı. İşte şimdi artan bu vergiyi kira vergisinden düşerek çifte vergi ödemekten kurtulabilirsiniz. Sadece emlak vergisi de değil, vergi, resim, harç ve şerefiyelerle kiraya verenler tarafından ödenmiş olmak şartıyla belediyelere ödenen harcamalara iştirak paylarını da gelirden indirebilirsiniz.
SPONSORLUĞU DA İNDİR
Üçüncü adım olarak ise şahıs sigorta şirketlerine ödenen primleri, eğitim vesağlık harcamaları, bağış ve yardımlar ve en önemlisi sponsorluk harcamalarının da gelirden indirilebilmesi. Üstelik eğer amatör spor dallarına sponsor olmuşsanız sponsorluk bedelinin tamamını vergiden düşebiliyorsunuz. Profesyonel spor dallarına sponsor olmuşsanız bedelin yüzde 50’sini gelirinizden düşüyorsunuz.Ayrıca Başbakanlık’ça veya Bakanlar Kurulunca başlatılan yardım kampanyalarına yapılan bağışlar, Kızılay ve Yeşilay’a yapılan bağışlar, EXPO 2016 Antalya Ajansı’na yapılan yardımlar da gelirden indirilebiliyor.
Önemli bir ayrıntı da sizin, eşininizin ve çocuklarınızın hayat sigortalarına ödenen primlerin % 50’si de indirim konusu oluyor. Ölüm, kaza, hastalık, sağlık, engellilik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primlerinin ise tamamı indirilebiliyor. Eğitim ve sağlık harcamaları ise beyan edilen gelirin % 10’unu aşmaması şartıyla yıllık gelirden indiriliyor.
ÇOCUĞA İKİNC İ EVE BEYAN ŞART
Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması halinde, benzer konutların kirasına bakılıyor ve “emsal kira bedeli” esas alınıyor. Eğer konutu karşılıksız birisine kiraya vermişseniz, kiranın emsal kira bedelinden düşük olması hallerinde emsal kira bedeli esası uygulanıyor. Ancak boş kalan evin korunması amacıyla bedelsiz olarak başkalarına verilmesi, çocukların, anne ve babalarının veya kardeşlerin kullanması, akrabaların kişinin yanında kalması durumunda emsal kira bedeli uygulanmıyor. Ancak, yakınların her biri birden fazla evinizde oturuyorsa yalnız birisi için emsal kira bedeli hesaplanmaz. Örnek olarak, mal sahibi baba, çocuğunun ikametine iki adet ev tahsis etmişse sadece biri için emsal kira bedeli hesaplanmayıp diğeri için beyanname verip vergi ödenmesi zorunlu.