Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı öğretim üyesi ve Türk Toraks Derneği Batı Anadolu Şube Başkanı Prof. Dr. M. Sinan Erginel, 12-18 Mart “Pulmoner Rehabilitasyon Haftası” ile ilgili bir açıklamada bulundu.
Prof. Dr. M. Sinan Erginel, Sağlık Bakanlığı, Türk Toraks Derneği ve GARD Türkiye (Kronik Havayolu Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı) çerçevesinde her yıl Pulmoner Rehabilitasyon Haftası etkinlikleri yapıldığını hatırlattı. Bu etkinlikler aracılığıyla konuya ilişkin sağlık personelinin ve toplumun bilgilendirilmesi, farkındalığın artırılması ve yeni gelişmelerin paylaşılmasının amaçlandığını belirten Erginer, "Günümüzde uzun süreli solunum hastalıklarının ilaç tedavisinin yanında önerilen Pulmoner Rehabilitasyon (Akciğer Rehabilitasyonu), bu hastaların fiziksel ve psikolojik durumlarını düzeltmeyi ve sağlığı iyileştirmeyi hedefleyen, hasta değerlendirmesini takiben bireysel olarak belirlenen egzersiz eğitimi, davranış değişikliği ve hasta eğitimi gibi yaklaşımları içeren geniş uygulamalar bütünüdür. Pulmoner Rehabilitasyon uzun süreli nefes darlığı, günlük yaşam aktivitelerinde kısıtlanma, yaşam kalitesinde azalma ve/veya egzersiz kısıtlılığı olan tüm solunum hastalarına uygulanabilmektedir. Pulmoner rehabilitasyon her yaştaki solunum hastalarına rehabilitasyon ünitelerinin özelliklerine bağlı olarak hastanede, ayaktan, evde veya tele-pulmoner rehabilitasyon (sanal ortamda hastanın evinden katılabileceği) programları olarak uygulanabilmektedir. KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı) başta olmak üzere astım, bronşektazi, interstisyel akciğer hastalıkları, kistik fibrozis, göğüs duvarı hastalıkları, nöromusküler hastalıklar, akciğer nakli öncesi ve sonrası, akciğer kanseri, akciğer tansiyonu, obezite ilişkili tüm akciğer hastalıklarında pulmoner rehabilitasyon programı başarı ile uygulanabilmektedir. Ayrıca COVID-19 enfeksiyonu sonrası akciğerlerinde değişiklikler olan, nefes darlığı, yorgunluk ve aktivitelerde kısıtlanma gibi şikayetleri devam eden hastalarda da pulmoner rehabilitasyon önerilmektedir" diye belirtti.
Prof. Dr. Erginel, açıklamasının devamında, "Rehabilitasyonun amaçları; hastalığa bağlı gelişen nefes darlığı ve fonksiyonel yetersizliğin ortadan kaldırılması, hastalığın ilerlemesinin önlenmesi, egzersiz toleransının artırılması, sağlık durumunun iyileştirilmesi, hastalık atak sayısının azaltılması ve atak şiddetinin hafifletilmesi, yaşam kalitesinin iyileştirilmesi, hastaneye başvuru sıklığı ve yatış süresinin azaltılması sonucunda sağlıkla ilişkili harcamaların azaltılması, hastalığa bağlı psikolojik durumun düzelmesi ve sağ kalımda artış sağlanmasıdır. Pulmoner rehabilitasyonun en önemli ve temel bileşeni egzersiz eğitimidir. Bireyin ihtiyaçları istikametinde diğer bileşenler de (hasta ve ailesinin eğitimi, vücut kompozisyonunun değerlendirilmesi, gerekli hastalarda beslenme desteği, psikososyal destek, nefes darlığı ile baş edebilme yöntemleri, iş-uğraşı tedavisi, enerji koruma yöntemleri, etkili öksürük, balgam çıkarma teknikleri vb.) pulmoner rehabilitasyon programlarında yer almaktadır. Solunum hastalıklarında egzersiz yapmak gereklidir. Nefes darlığı olan uzun süreli solunum sorunlu hastalar pulmoner rehabilitasyon programları ile güvenli bir şekilde egzersiz yapabilirler. Bu hastalarda nefes darlığı ve/veya yorgunluğun neden olduğu günlük yaşamdaki hareketsizlik; kemik ve kas içeriğinin, kalp ve akciğer fonksiyonlarının, hareket yeteneğinin gittikçe azalmasına neden olur. Egzersiz ile kas kuvveti artar, kas dayanıklılığı artarak daha uzun mesafeler yürünebilir, kas ve eklemler daha iyi hareket eder, gevşeme sağlanır, daha güçlü ve enerjik hissedilir, kalbin çalışması iyileşir ve nefes darlığı azalır. Ayrıca vücut savunma sistemi üzerine olan olumlu etkileri sayesinde enfeksiyonlardan korunma sağlanır. Pulmoner rehabilitasyon programı en az 8 hafta (toplam 24 seans) süre ile uygulanmalıdır. Egzersiz eğitimi bırakıldığında kazanımlar kaybedildiği için egzersiz alışkanlığının devam ettirilmesi gerekmektedir, yani pulmoner rehabilitasyon merkezlerinde verilen egzersiz eğitimi ve sağlıklı beslenme gibi sağlıklı yaşam öğretileri alışkanlık haline getirilip ‘yaşam tarzı’ olmalıdır. Sonuç olarak, uzun süreli akciğer hastalığından dolayı nefes darlığı, çabuk yorulma ve güçsüzlük hissediyorsanız, günlük aktivitelerinizi yapmakta zorluk çekiyorsanız değerlendirme için Göğüs Hastalıkları Uzmanına başvurduktan sonra pulmoner rehabilitasyon programlarından yararlanmalısınız.” diye belirtti