Çalışma yaşamı ve sosyal politikalar alanında radikal adımlar atılıyor. İşçi ve işveren uyuşmazlıklarında önce arabulucuya gitmek zorunlu hale geliyor. Buna göre, işçiler mahkemelerde yıllarca süren davalarda kazandıkları tazminatı kısa sürede alabilecek. Böylece hem işçi hem de patron kazanacak Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan yeni İş Kanunu Tasarısı, başbakanlığa gönderildi.
Bireysel veya toplu iş sözleşmesine bağlı olarak çalışan işçi ve işveren alacağı, tazminatı, işe iade taleplerinde dava açmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartı olarak aranacak. İş kazası ve meslek hastalığından kaynaklanan tazminat durumları dışındaki durumlarda arabulucuya başvurmadan doğrudan iş mahkemesine açılan davalar reddedilecek.
Düzenlemeyle 3 milyon 400 bin civarındaki uyuşmazlığın yaklaşık yüzde 18'ini oluşturan iş uyuşmazlığı dava dosyalarının büyük ölçüde azaltılması hedefleniyor.
3 HAFTADA TAZMİNAT
Reform, Yargıtay'ın iş yükünü de hafifletecek. Tasarıyla Yargıtay'ın bir yıl içerisinde baktığı 780 bin civarındaki hukuk uyuşmazlığının, yaklaşık yüzde 30'unu oluşturan iş davası dosyasında büyük çapta azalma yaşanacak.
Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü verilerine göre iş davaları ortalama 431 günde sonuç bulmaktayken, tasarının yasalaşması halinde uyuşmazlıkların çözüme kavuşma süresi arabulucu vasıtasıyla 1 gün,2 gün veya en fazla üç hafta gibi kısa sürelerde sonuçlandırılabilecek. Tasarıya göre, arabulucu, görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde görüşmeleri sonuçlandırmak zorunda olacak. Bu süre çok zorunlu hallerde arabulucu tarafından en fazla bir hafta uzatılabilinecek.
Görüşmelerde uzlaşma sağlanmaması halinde iki hafta içerisinde dava açılabilinecek.
DAVA AÇMA HAKKI VAR
Arabuluculuk yardımıyla sonunda taraflar, işçinin işe başlatılması konusunda anlaşmaları halinde, işe başlatma tarihi ile işe başlatmama durumunda ödenecek tazminat miktarını belirlemeleri de tasarıyla zorunlu hale gelecek. Aksi takdirde anlaşma sağlanamamış sayılacak ve son tutanak buna göre düzenlenecek. Anlaşma sağlanamaması halinde işçi ve işverenin dava açma hakları saklı kalacak.
MAHKEMELER İHTİSASLAŞACAK
Kanunla İş Mahkemeleri, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından alınacak karar ile kendi aralarında ihtisaslaşabilecek.
Örneğin, sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklar, işe iade davaları, işçi alacağı davaları veya hizmet tespiti davaları ayrı dairelerde ihtisas mahkemesi olarak belirlenecek.
SORUNLAR 1 GÜNDE ÇÖZÜLECEK
Adalet Bakanlığı tarafından alternatif çözüm yolları olarak uygulanan arabuluculuk sisteminin fiili devreye girdiği 2013 yılı Kasım ayından bugüne kadar 10 bin 71 dosya, mahkeme yerine önce arabulucuya gitti. Arabulucuya giden hukuk uyuşmazlıklarının yüzde 87'sini ise işçi-işveren uyuşmazlığı oluşturdu ve bu uyuşmazlıkların yüzde 95'e yakın kısmı 1 gün veya saatler süren müzakerelerle anlaşmayla sonuçlandı. Tasarıyla işçi ve işverene arasındaki uyuşmazlıklardan kaynaklanan 400 bin dosyanın önce arabuluculara gönderilmesi yoluyla yargının iş yükü hafifletilmiş olacak.
BAŞVURULAR NASIL YAPILACAK?
Uyuşmazlık durumunda bir ay içerisinde gerçekleştirilecek arabuluculuk başvurusu, taraflardan birinin yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosuna, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonu tarafından görevlendirilen sulh hukuk mahkemesi yazı işleri müdürlüğüne yapılacak. Bu noktadan sonra büro tarafından ve komisyon başkanlıklarına bildirilen listeden bir arabulucu atanacak. Tarafların listede yer alan herhangi bir arabulucu üzerinde anlaşmaları halinde bu arabulucu görevlendirilecek. Arabulucu, her türlü iletişim vasıtasıyla tarafları bilgilendirecek ve ilk toplantıya davet edecek.