Geçtiğimiz ekim ayında karın ağrısı şikayeti yaşamaya başlayan F.N.K., önce bu durumu önemsemedi. Yaklaşık 2 ay boyunca ağrıları daha da artan F.N.K., bir kamu hastanesine başvurdu.
KARACİĞERİNDE İKİ AYRI KİST ÇIKTI
Hastanede yapılan tetkik ve muayenelerde, karaciğerin sağ ve sol loplarında iki ayrı kist olduğu belirlendi. Ancak yapılan laparoskopik (kapalı) ameliyatta kist alınamadı. Bunun üzerine F.N.K. ismindeki genç kız, Medical Park Tarsus Hastanesi’ne başvurdu. Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Mehmet Ali Sun, açık ameliyatla kistlerin alınması gerektiğini söyledi. Dr. Sun tarafından yapılan ameliyatta genç kızın karaciğerinin solundan 250, sağından ise 350 gram kist çıkarıldı. Ayrıca karaciğerin hasar görmüş sol tarafı alındı. Hastanede 3 gün gözetim altında kalan genç kız taburcu edildi.
BEYİN VE AKCİĞERE DE YERLEŞİYOR
Op.Dr. Sun, bu kistlere, aşısız köpeklerin tenyası, etli çiğ köfte ve bazen de iyi temizlenmemiş sebze-meyveden bulaşan ’tenya echinoccocus’un yol açtığını belirterek, "Çoğunlukla karaciğere, bazen beyin ve akciğere yerleşiyor. Bu canlıdan ve yol açtığı kistlerden korunmak için evcil köpekler aşılanmalı, etler iyice pişirilmeli ve sebze-meyve iyi yıkanmalıdır" dedi.
HASTALIK NASIL BELİRTİ VERİYOR, NASIL BULAŞIYOR?
İyi yıkanmamış yeşil sebzelerden, çiğ köfteden, iyi pişmemiş etlerden bulaşabilen tenya paraziti bazen karaciğere, akciğere ya da beyne yerleşebiliyor. Aslında her organa yerleşme riski olan tenya paraziti, erken teşhis edilmezse ölüme kadar götüren bir tabloya neden olabilir. Medical Park Gaziosmanpaşa Hastanesi'nden enfeksiyon hastalıkları uzmanı Dr. Neşat Bozkurtgil, hürriyet.com.tr'den Buse Özel'e hastalığın nasıl bulaştığını, nasıl teşhis ve tedavi edildiğini anlattı.
PARAZİTTEN NASIL KORUNULUR?
Köpeklerin önemli hastalıklarından birisi de kist hidatiktir. Köpeklerin bağırsaklarında yaşayan tenya sınıfından echinococcus granülozus isimli "şeridin" sebep olduğu kist hidatik hastalığı daha çok ot yiyen hayvanlarda, bazen de insanda görülür. Et yiyen hayvanlardan ot yiyen (koyun, keçi vb.) hayvanlara geçen parazit, onların etlerinin iyi pişirilmeden yenmesiyle ya da toprakta yetişen sebzelerin iyi yıkanmadan yenmesiyle insana da bulaşabilir. Ya da bu hayvanların toprağa bıraktığı parazit, toprağın ellenmesi ile de insana bulaşabilir.
Köpek kistli organı yiyerek bu parazit alınabileceğinden, kesilen koyun ve sığırların, kistli organları ve ölen hayvanların cesetleri gelişigüzel etrafa atılmamalı ve köpeklere yedirilmemelidir. Evcil köpeklerin aşılanması hastalıklardan korunmada en önemli önlemdir.
HAYVANLARIN ULAŞAMAYACAĞI YERE GÖMÜLMELİDİR
Bunlar mümkünse, hayvanların ulaşamayacağı derinliğe gömülmelidir. Ayrıca köpeğe verilecek etler, uygun ısıda ve uygun sürede pişirilmelidir. Toprağa geçen kistler yine iyi temizlenmemiş ve pişirilmemiş, yeşilliklerle de insana bulaşabilmektedir.
TOPRAKTA YETİŞEN SEBZELERE DİKKAT
Bu sebeple toprakta yetişen sebzeler, çok iyi yıkanmalı veya 10 dakika sirkede bekletilmelidir. Köpeğe temas edildiğinde tüylerine veya vücut kısımlarına yapışmış kist yumurtaları ellere geçer. Bu nedenle, özellikle yemek öncesi el yıkama ve ellerin temizliği çok önemlidir.
BELİRTİLERİ NELER?
Karaciğer kist hastalığı, kist belirli bir hacme ulaşana dek, genellikle belirti vermez. Kist büyüklüğü arttıkça, karın ağrısı, halsizlik gibi belirtiler verebilir. Akciğer, hidatik kist hastalığı ise öksürük, bazen ağız yolundan kanama ile belirti verebilir.
NASIL TEŞHİS EDİLİYOR?
Teşhiste sahip olduğumuz hayvanın kan tetkiki ve kendimize yapılacak agulitinasyon testi ve radyolojik görüntüleme yöntemleri ile teşhis edilebilir. Ekinokok (Kist hidatik), tedavisinde parazite karşı etkili anti helmintik, ilaç kullanımı ayrıca cerrahi tedavi gerekir. Esas tedavi kistlerin cerrahi yöntemle çıkarılmasıdır.
TEDAVİSİ NASIL YAPILIYOR?
Başta karaciğer olmak üzere bütün organlara yerleşebilen kist, yıllar içerisinde büyümeye devam edip, çevredeki dokulara baskı yapmakta, doku ölümlerine ve yerleştiği organda fonksiyon kaybına neden olmaktadır. Eğer erken teşhis edilip, hızla tedavi edilmezse ölüme kadar götüren bir tabloya neden olabilir.
DHA