Kudüs
ABD medyasına göre Netanyahu ile ABD Başkanı Joe Biden'ın 17 Temmuz'daki telefon görüşmesinin ayrıntıları, İsrail hükümetinin yargı düzenlemesi konusunda ısrarcı tutumunun iki ülke ilişkilerine olumsuz yansımaları olabileceğine işaret ediyor.
Yargı reformu konusunda uzlaşı çağrısını yineleyen Biden’ın son telefon görüşmesinde Netanyahu’ya bu talebini açıkça ilettiği belirtildi.
Biden'dan Netanyahu'ya uyarı
New York Times yazarı Thomas Friedman, Biden'ın Netanyahu'yla görüşmesinden bir gün sonra kendisini Beyaz Saray’a davet ederek konuyla ilgili açıklamada bulunduğunu yazdı.
Friedman, "(Biden) Bana yargı reformu hakkında benzeri görülmemiş bir açıklama yaptı. İsrail'de devam eden protestoların 'İsrail demokrasisinin canlılığını' ortaya koyduğunu belirterek buna duyduğu saygıyı anlattı." ifadelerini kullandı.
ABD'li yazar, Biden’ın tartışmalı düzenlemeyle ilgili Netanyahu’ya hitaben şöyle uyarıda bulunduğunu aktardı:
"Derhal durun lütfen, geniş bir uzlaşı olmadan böyle önemli bir şeyi geçirmeyin. Yoksa, İsrail demokrasisiyle ve Amerikan demokrasisiyle ilişkinize zarar vereceksiniz ve bunu geri döndürmeniz mümkün olmayabilir."
Friedman, Biden’ın, "Netanyahu koalisyonunun, ulusal bir fikir birliği dahi olmadan, İsrail Yüksek Mahkemesinin, İsrail hükümetinin kararlarını ve atamalarını denetleme yetkisini ciddi şekilde azaltan yargı reformu üzerinden eleştirilere sebep olmayı durdurmasına yönelik isteğini" belirttiğini ifade etti.
Friedman, büyük değişiklikler için uzlaşının altını çizen Biden’ın, "İsrailli liderlere acele etmemelerini öneriyorum. Bence en iyi sonuç, mümkün olan en geniş uzlaşıya ulaşmak için çaba göstermeye devam etmektir." dediğini kaydetti.
Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Friedman, "Netanyahu, İsrail Meclisinin temmuz sonunda toplanmasından önce bu savaşta kendisini ve hükümetini Yüksek Mahkemenin kontrolünden kurtarmak için bir güç gaspıyla kararlı bir şekilde ilerliyor gibi görünüyor." yorumunu yaptı.
"Biden gerilmiş bir ip üzerinde yürüyor"
ABD'li yazar, Biden’ın tutumunu ise şöyle değerlendirdi:
"Biden gerilmiş bir ip üzerinde yürüyor. Bir yandan ABD’li müttefikinin iç meselesine müdahil olmadan İsrail’in kendi yolunu seçme hakkına saygı duymaya çalışırken, (ki bu Netanyahu'nun yıllarca ABD siyasetine karışırken sıklıkla ihmal ettiği bir saygıdır), diğer yandan birçok önde gelen İsraillinin de katıldığı endişesini dile getirmeye çalışıyor."
Biden’ın samimi olduğunu belirten Friedman, "Aslında, Netanyahu ve destekçilerinden şunu anlamalarını istiyor: Eğer bu demokratik değeri paylaştığımız görülmezse, ABD ve İsrail’in 75 yıldır yürüttüğü özel ilişkiyi muhafaza etmek zor olacak." ifadelerini kullandı.
Netanyahu muhalefetin müzakereye hazır olmadığını iddia etti
Friedman, Netanyahu’nun Biden’a söylediklerine değinmedi. ABD'de yayın yapan Axios sitesi ise, ismi açıklanmayan İsrailli ve ABD’li 3 yetkiliye dayandırdığı haberinde Netanyahu’nun ifadelerine de yer verdi.
Buna göre, Biden'a, koalisyon ortaklarına Yüksek Mahkemenin hükümet kararlarını incelemesini sınırlayan yasa tasarısını Meclisten geçirme sözü verdiğini aktaran Netanyahu, ABD Başkanı’nın uzlaşı çağrısına karşılık İsrail muhalefetinin müzakereye hazır olmadığını iddia etti.
Biden'la görüşmesinde yargı reformunu çok önemli bir konu olarak görmediğini belirten Netanyahu, ekim ayına kadar bu konuda başka adımlar atmayacağını söyledi.
Yaklaşık 25 dakika süren görüşmeyi "samimi" olarak niteleyen yetkililer, iki liderin İsrail-Suudi Arabistan normalleşme meselesini de ele aldığını aktardı.
Netanyahu’nun iki ülke arasında normalleşme anlaşmasına ulaşmak için bir fırsat olduğunu ancak işgal altındaki Batı Şeria’da gerginliğin artmaya devam etmesi durumunda anlaşmanın daha da zorlaşacağını Biden’a ilettiği belirtildi.
İsrail'de Yüksek Mahkemenin hükümet üzerindeki denetimini kısıtlayan tartışmalı yargı düzenlemesine ilişkin yasa tasarısı 11 Temmuz’da ilk oylamada onaylanmış ve ikinci oylamanın Meclis tatile girmesinden önce yapılması için 24 Temmuz tarihi belirlenmişti.
Ülkede geniş çaplı protestolara yol açan tasarının yasalaşabilmesi için Mecliste yapılacak üç oylamadan da geçmesi gerekiyor.