Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, ceza hukukunda alternatif çözüm yolu uzlaştırmanın yüzde 83 başarı oranıyla uygulandığını belirterek, “Bugüne kadar 1 milyon 581 bin 370 dosyada taraflar el sıkışarak anlaştı. Böylece uyuşmazlıklarda en az iki tarafın olduğunu düşünürsek, bu uygulamayla 3 milyon 200 bine yakın kişi mahkemeye gitmedi. Uzlaştırmayla toplumsal barışa katkı sunarken aynı zamanda yargının iş yükünü azaltıp, zamandan ve dosya masraflarından tasarruf sağladık” dedi.
Yargının yükü hafifledi
Adalet Bakanı Tunç, alternatif çözüm yollarıyla yargının iş yükünün hafifletilmesi ve yeni çatışmalar üretmeden dosyaların çözüme kavuşturulmasının amaçlandığını kaydetti. Uzlaştırmada, anlaşmazlığın tarafların tatmini ile çözüme kavuşturulduğunu vurgulayan Bakan Tunç, “Ceza adaleti sistemimize yeni Ceza Muhakemesi Kanunu’yla kazandırılan uzlaştırma, 2016 yılında yapılan köklü değişikliklerle ivme kazanmış ve kapsamı genişletilerek daha da güçlendirilmiştir. Süreç içerisinde tüm Cumhuriyet başsavcılıkları bünyesinde uzlaştırma büroları kurulmuş, bürolarda yeteri kadar Cumhuriyet savcısı ile personel görevlendirilmiştir. Yapılan düzenlemelerle uzlaştırma; ceza adalet sistemimizde gün geçtikçe etkisini artıran, ceza yargılamasının yükünü hafifleten, çözümün taraflarca bulunmasını sağlayan etkin bir kurum haline gelmiştir. Mağdur, suç nedeniyle uğramış olduğu tüm zararlarını uzlaştırma ile telafi edebilmektedir. Başka bir ifadeyle uzlaştırma kurumu sadece ceza yargılamasının değil; aynı zamanda hukuk mahkemelerinin, icra müdürlükleri ile infaz birimlerinin de iş yükünü azaltmakta ve söz konusu süreçlerde yapılan giderlerden tasarruf edilmesini sağlamaktadır.” diye konuştu.
2023’te 225 bin dosya uzlaşmayla sonuçlandı
Sistemde 32 bin 468 uzlaştırmacının görev yaptığını ifade eden Bakan Tunç, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bugüne kadar müzakeresi tamamlanan 1 milyon 910 bin 11 dosyadan, 1 milyon 581 bin 370 dosyada taraflar el sıkışarak anlaştı. Uzlaştırmayla toplumsal barışa katkı sunarken aynı zamanda yargının iş yükünü azaltıp, söz konusu süreçlerde yapılan giderlerden tasarruf edilmesini sağladık. Ayrıca 2023 yılı içerisinde de müzakeresi tamamlanan 270 bin 209 dosyadan, 225 bin 027’si uzlaşmayla sonuçlandı.”
Uyuşmazlıklar kısa sürede çözüme kavuşuyor
Adalet Bakanlığının ceza hukukunda alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak uygulamaya koyduğu uzlaştırma, mağdur ve şüphelinin kabulüyle başlayıp, tarafların özgür iradesiyle devam ediyor. Uygulamada, tarafların uzlaşma teklifini kabul etmesiyle müzakere aşamasına geçiliyor. Tarafsız ve bağımsız uzlaştırmacılar tarafından yürütülen müzakerelerde anlaşma konusu edim, yine taraflarca belirleniyor.
Suç faillerinin topluma kazandırılmasını, mağdurların da haklarının korunmasını amaçlayan uzlaştırmayla taraflar, bağış, yoksullara yardım, fidan dikme gibi edimlerle uzlaşabiliyor. Uzlaşmanın gerçekleşmesiyle şüphelilerin edimleri yerine getirmesi halinde, uyuşmazlık konusu dosyanın dava konusu olmadan çözüme kavuşması sağlanıyor.
Ceza hukuku uyuşmazlıklarında ilk kez 1 Haziran 2005’te uygulanan ve 2016’da gözden geçirilerek yeniden revize edilen uzlaştırma, 1 Ocak 2017’den itibaren Türkiye genelinde etkin ve yaygın bir şekilde uygulanmaya başladı.