Sınai, ticari yaşamda adını sıkça duyduğumuz, bankaların kapısını çaldığımızda veya başkaca kredi ilişkilerinde belli başlı bir kavram İPOTEK. Arsanız, araziniz, dükkan, daire fabrika tapunuzun biçtirilen değerine göre mevcut veya muhtemel borcunuza karşı teminat fonksiyonu içeriyor. Kişisel bir alacağı güvence alma amacını güden, kıymetli evrak ile bağlı olmayan ve bir taşınmazın değerinden alacaklının alacağını elde etmesi olanağını sağlayan sınırlı ayni hak olarak da tanımlanıyor hukuk doktrininde. Taşınmaz rehninin bir çeşidi olan ipotek, Medeni Kanunumuzun 881-897. maddeleri arasında düzenlenmiş. Kanunun 850-880. maddelerinde yer alan taşınmaz rehinine dair genel hükümlerin ipotek hakkında da uygulanacağı belirtilmiş.Buraya kadar mesele yok.Ancak bilmemiz gereken bir şey var ki ipotek, tür bakımından iki temel çeşide ayrılmakta. Bunlardan en sık yapılan LİMİT yani üst sınır ipoteği. Bankalarla oturulduğunda a sanayiciye tacire esnafa uygulanan İpotek türü genellikle Limit, yani üst sınır ipoteği. Limit ipoteği verilmesi durumunda, taşınmaz sahibine tapuda taraflarca yapılan r ipotek resmi senedinde belirlenen limitin üzerinde bir yükümlülük yüklemek söz konusu değil. Elbette borçtan borca imza atan borçlular faiz ve ferilerden sorumlu, ancak ipotekli taşınmazın sorumluluğu limitle sınırlı. Söz gelimi 3.kişiye satıldı, taşınmaz hakkında da ipotekten satış işlemleri başlamış. Bu durumda alıcı üçüncü kişinin limit tutarını depo edip taşınmazını temizlemesi mümkün.Kesin borç ipoteğinde ise durum farklı. Tarafların baştan mutabık oldukları belli bir borç için kurulan ipotek için taraflar faiz kararlaştırabilir. Bu durumda ipotek rakamının üzerine Faizler ücretler ve ferileri de yüklenebilir. Kesin borç ipotekleri genellikle konut kredilerinde popüler olan türler.İşte böylesine önemli sonuçlar üreten farklılıklar bunlar. Ancak bırakınız halkımızın , konuyu bilmeleri gereken uzmanların bile limit ipoteğinde faiz ve ücretler hususunda bilgilenmediği ve hak kaybı yaşadıklarına tanık olmaktayız. Başa dönelim. Her ne kadar taşınmaz rehni, ancak ipotek, ipotekli borç senedi veya irat senedi şeklinde kurulabilir şeklinde bir yasa kuralımız varsa da, İpotekli borç senedini göreniniz olmuş mudur cidden merak etmekteyim.?Araştırmalarıma göre sadece Kanun metninde kalmış bir tür. Esasen uygulama alanı bulabilecek türden, tapuda yapılan bir BONO benzeri akit belge ve üçüncü kişilere BONO gibi ciro yolu ile devredilebilir özellikler içermekte. Taşınmazını senede bağlayıp kolay kredi almak isteyen sanayici tacir esnaf için araç olarak esasen bulunmaz bir nimet gibi gözükse de ipotekli borç senedi ile ilgili yasa ve yönetmelik hükümleri öylesine sert şartlara izinlere (Maliye vs kurumlar) bağlanmış ki, doğmasına vücut verilmemiş. İpotekli irad senedi için de aynı cümleleri kurabiliriz. Pratikte böyle bir senet hayat bulamamış. (En azından genç hukukçu arkadaşlar bunları bilsin ve Medeni Hukuk derslerinde ipotekli bor. ve irad senetlerine fazlaca kafa yormasınlar.) İşe yaraması dileklerimle.