İş yeri dışında kurulan sözleşmelerde, tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma yani, geri alma hakkına sahiptir (TKHK'nın[1] 47/5; İYDKSY[2] m.8/1).
Geri alma (Cayma) hakkının kullanıldığına dair bildirimin geri alma (cayma) hakkı süresi dolmadan, yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmesi yeterlidir (TKHK'nın 47/5; İYDKSY m.10/1).
Geri alma (Cayma) hakkının kullanılmasında tüketici İYDKSY ekinde yer alan formu kullanabileceği gibi geri alma (cayma) kararını bildiren açık bir beyanda da bulunabilir (İYDKSY m.10/2).
Tüketici, beyanında “cayma” veya “geri alma” ifadesini kullanmak zorunda değildir. Onun, önceden açıkladığı irade beyanıyla, yani icap veya kabulle bağlı olmamak konusundaki iradesini açık ve anlaşılır bir biçimde ortaya koyması yeterlidir. Geri alma beyanı gerekçelendirilmek veya haklı bir sebebe dayanmak zorunda değildir. Bu itibarla, tüketici geri alma beyanında (örneğin mal veya hizmetin ayıplı olması ya da irade sakatlığı gibi) bir sebep göstermiş olsa dahi, bu sebebin varlığını ispat etmek zorunda değildir. Zaten böyle bir durumda tüketiciyi sebebi ispatla yükümlü tutmak, geri alma hakkının keyfî olarak kullanılabilme özelliği ile çelişir.[3]
Satıcı veya sağlayıcı İYDKSY ekinde yer alan formu sözleşmenin kurulduğu anda tüketiciye vermek zorundadır (İYDKSY m.10/3).
Geri alma (Cayma) hakkı süresi, hizmet ifasına ilişkin sözleşmelerde sözleşmenin kurulduğu gün; mal teslimine ilişkin sözleşmelerde ise tüketicinin veya tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin malı teslim aldığı gün başlar. Ancak tüketici sözleşmenin kurulmasından malın teslimine kadar olan süre içerisinde de cayma hakkını kullanabilir (İYDKSY m.8/2). Geri alma (Cayma) hakkı süresinin belirlenmesinde;
- Tek sipariş konusu olup ayrı ayrı teslim edilen mallarda, tüketicinin veya tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin son malı teslim aldığı gün,
- Birden fazla parçadan oluşan mallarda tüketicinin veya tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin son parçayı teslim aldığı gün,
- Belirli bir süre boyunca malın düzenli tesliminin yapıldığı sözleşmelerde, tüketicinin veya tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin ilk malı teslim aldığı gün, esas alınır (İYDKSY m.8/3).
Ancak, malın satıcı tarafından taşıyıcıya teslimi, tüketiciye yapılan teslim olarak kabul edilmez (İYDKSY m.8/4).
Geri alma (Cayma) hakkının kullanıldığına dair bildirimin on dört gün süre içinde satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Bu geri alma (cayma) süresi içinde satıcı veya sağlayıcı sözleşmeye konu mal veya hizmet karşılığında tüketiciden herhangi bir isim altında ödeme yapmasını veya tüketiciyi borç altına sokan herhangi bir belge vermesini isteyemez. Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür. Tüketici, söz konusu süresi içinde malın mutat kullanımı sebebiyle meydana gelen değişiklik ve bozulmalardan sorumlu değildir (TKHK'nın 47/5). Satıcı veya sağlayıcının yukarıda belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket etmesi veya tüketiciyi geri alma (cayma) hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirmemesi durumunda, tüketici geri alma (cayma) hakkını kullanmak için on dört günlük süreyle bağlı değildir. Her hâlükârda bu süre geri alma (cayma) süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer (TKHK'nın 47/6).
Geri alma (Cayma) hakkının kullanımına ilişkin ispat yükümlülüğü tüketiciye aittir (İYDKSY m.10/4). Bununla beraber, iş yeri dışında kurulan sözleşmenin tüketiciye teslim edildiğinin ve sözleşme konusu mal veya hizmetin sunulduğunun ispatı ise, satıcı veya sağlayıcıya aittir (İYDKSY m.16). Mal teslimi ile hizmet ifasının birlikte yapıldığı sözleşmelerde mal teslimine ilişkin geri alma (cayma) hakkı hükümleri uygulanır. (İYDKSY m.8/5). Geri alma (cayma) hakkının istisnaları İYDKSY’nin 14/1madde fıkrasında düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre, taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça, tüketici sözleşmelerde geri alma (cayma) hakkını kullanamaz.
Çalışmalarınızda başarı, ailenizle birlikte esenlik ve mutluluklar diler, en içten saygılarımızı sunarız.
[1] Tüketicinin Konunması Hakkında Kanun
[2] İYDKSY: 14.01.2015 Tarih ve 29236 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan " İş Yeri Dışında Kurulan sözleşmeler Yönetmeliği"
[3] Kurt, L.M.: TKHK Açısından Kapıdan Sözleşmelerde Tüketiciyi Koruyan Geri Alma Hakkı, Ankara Barosu Dergisi, 2011/2, s.58-59