Rusya Federasyonu'nun 2015 yılı sonundaki uçak krizi sonrasında durdurduğu ve 2017 yılında 50 biner tonluk kotalar halinde Türkiye'den yeniden başlatılan domates ihracatında, geçen ay 200 bin tonluk sınıra ulaşılmıştı. Özellikle Akdeniz ve Ege sahil kesimlerdeki örtüaltı üretim merkezlerinin en yoğun ihracat döneminde kotanın dolması nedeniyle hem üreticiler hem de ihracatçılar zor günler yaşadı. Türkiye'de ilgili bakanlıkların da devreye girmesiyle Rusya Federasyonu Hükümeti yeni kararnameyle Türkiye'den domates ihracatı kotasını 200 bin tondan 250 bin tona çıkardı.
BAKANIN AÇIKLAMASI SEVİNDİRDİ
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Rusya'nın aldığı yeni kararı Twitter hesabından duyurdu. Bakan Pekcan, kararnamenin imzalandığı, yayımlandığı ve 10 gün sonra yürürlüğe gireceği bilgilerini vererek, çiftçiler ve ihracatçılara hayırlı olmasını diledi. Bakan Pekcan'ın domates ihracatına 50 bin tonluk yeni kota eklendiğine yönelik açıklaması sektörde sevinçle karşılandı. Sektör temsilcileri, Rus halkının daha pahalı domates yemesine neden olan kota uygulamasının tamamen kaldırılması talebini de yineledi.
"KISITLAMA NEDENİYLE RUSYA'DA FİYATLAR ARTIYOR"
Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan'ın Twitter mesajıyla 50 bin tonluk yeni kotanın açıldığı haberini öğrendiklerini ve mutlu olduklarını söyledi. Çandır, "Elbette olumlu bir gelişme ancak bizim üretici ve ihracatçımızın talebi tamamen kotasız bir ticaretin oluşması. Bu arada İzmir ve Antalya'dan yapılacak ihracatla ilgili kısıtlamanın da bir an önce kaldırılması, kentimiz ve sektörümüz için olumlu olacaktır. Bu kısıtlama sadece bize değil, Rus vatandaşının daha pahalı ürün yemesine de neden oluyor. Rusya'da şu anda market raflarında 20 liranın altında domates yok" dedi.
"ANTALYA VE İZMİR YASAĞI DEVAM EDİYOR"
ATB yönetim kurulu üyesi Cüneyt Doğan ise, "Emeği geçen herkese, sayın cumhurbaşkanımız ve bakanlarımıza teşekkür ederiz. İhracatta domatesin önünü açıldı ama Antalya ve İzmir'deki domates yasağı hala devam ediyor. Bunun için bakanlığımızın uğraştığını biliyoruz, Rusya'nın koyduğu yanlış bir tespit. Diğer illerde yapılan analizlerde de herhangi bir hastalıkla ilgili izlenim çıkmamıştır. Bir an önce bunun da düzeltilmesini talep ediyoruz. Geleceğe yönelik de kotasız ihracat kararı alınmasını bekliyoruz" diye konuştu.
"İHRACATI OLUMSUZ ETKİLEDİ"
Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği (EİB) Başkanı Hayrettin Uçak, Rusya'nın Türkiye'den ithal ettiği domates kotasını 50 bin ton artırmasının sevindirici olduğunu, sektörün beklentisinin ise kotanın tamamen kaldırılması olduğunu kaydetti. Türkiye'nin, 2020 yılındaki domates ihracatının yüzde 3'lük artışla 313 milyon dolara yükseldiğini belirten Uçak, "Domates ihracatımızın arttığı süreçte Rusya'ya olan domates ihracatımız yüzde 28'lik düşüşle 86 milyon dolardan, 62 milyon dolara geriledi. Bu düşüşün en büyük etkeni Türkiye'den Rusya'ya domates ihracatındaki kota" dedi.
"RUS HALKI TÜRK DOMATESİ SEVİYOR"
Kota kaldırıldığı takdirde Rusya'ya domates ihracatının 100 milyon doların üzerine taşınabileceğini söyleyen Uçak, "Rus halkı, Türk domatesini seviyor ve talep ediyor. Kotanın tamamen kaldırılmasını sadece biz değil, Rus halkı da istiyor. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, Ticaret Bakanımız Ruhsar Pekcan ve Tarım ve Orman Bakanımız Dr. Bekir Pakdemirli'nin yürüttüğü yoğun diplomasi trafiği sonucu sorun büyümeden orta vadede çözüme kavuştu. İhracatçılarımız 2019 yılında Rusya'ya 98 bin ton taze domates ihraç etmişti. Bu performansı tekrar ettiğimiz takdirde sorunumuz 6 aylığına çözüme kavuşmuş görünüyor. Kotanın tamamen kalkması için de görüşmelerin sürdüğünü biliyoruz. İnşallah tamamen kalktığını da duyarız" dedi.
14 MİLYON TON DOMATES ÜRETİMİ
Türkiye yıllık 14 milyon ton domates üretimiyle dünyanın dördüncü büyük üreticisi konumunda. Türkiye, 2020 yılında 52 ülkeye, 522 bin 752 ton domates ihracatı karşılığı 313 milyon 405 bin dolar gelir elde etti. Rusya 62,2 milyon dolarlık tutarla Türk domatesi ithalatıyla zirvede yer alırken, Romanya 50,3 milyon dolarlık, Ukrayna 36,5 milyon dolarlık domates talep etti.
